|
Nabavke računara za firmu usko su povezane sa licenciranjem softvera – svaki računar treba da bude pokriven legalnim operativnim sistemom i opremljen korisničkim programima koji su potrebni za određeno radno mesto, a da se pri tome troškovi održe u prihvatljivim okvirima tj. da se ne kupuje više od onoga što je realno potrebno.
Korišćenje licenciranog softvera je pre svega zakonska obaveza, za čije su kršenje predviđene ozbiljne kazne. Ali, treba razmišljati i korak dalje od toga: za profesionalan rad potreban je kvalitetan softver na koji se možemo osloniti, kao i podrška proizvođača i njegovih domaćih partnera. Redovno ažuriranje softvera, a naročito operativnog sistema, u današnje vreme je neophodno da bi računar bio zaštićen od zlonamernih napada sa interneta, a redovno praćenje novih verzija predstavlja način da se brže stigne do cilja. Zato novac potrošen na nabavku softvera, kao uostalom i sva ulaganja u IT sektor firme, treba smatrati investicijom u efikasnije poslovanje.
Ova publikacija namenjena je pre svega menadžerima firmi koje planiraju nabavku softvera. Proizvođači softvera su formirali različite modele licenciranja, što zahteva pažljivo proučavanje mogućnosti pre donošenja odluke. Velike firme će, pre nabavke softvera za stotine računara, angažovati konsultanta, ali će i u razgovoru sa njim biti korisno ako poznajete osnove problematike o kojoj treba odlučivati; za srednje firme model licenciranja uglavnom predlažu ljudi zaposleni u IT odeljenju ili administrator firmine mreže, dok u malim firmama i kućnim kancelarijama odluke obično spadaju na osobu koja je za sve i odgovorna – vlasnika firme.
U našim uslovima se često govori i o legalizaciji: i dalje je mnogo firmi i pojedinaca koje koriste piratizovan softver ili su u nekom trenutku kupili programe, ali su ih onda bespravno kopirali na veći broj računara nego što imaju pravo. Zato ćemo se baviti i prelaskom na legalni softver koji će biti instaliran na računarima, bez značajnijih zastoja u radu i remećenja postojećih instalacija.
Osnovni pojmovi
Softver najčešće nećete kupovati od firme koja ga proizvodi, već od ovlašćenog partnera. Ustanovićete da uslovi nabavke softvera kod svih partnera ne moraju biti isti – boreći se za korisnike, uz softver se nudi i dodatna vrednost, kao što su pomoć pri instalaciji, obuka, podrška ili prilagođavanje softvera potrebama firme. Zato cene koje navodimo u ovom tekstu predstavljaju pre svega orijentaciju, na osnovu zvaničnih cenovnika – možda ćete u direktnim pregovorima doći do boljih uslova. Ipak, od nečega se mora početi...
Na samom početku ove diskusije treba razjasniti važan pojam. Iako obično govorimo o „kupovini softvera“, u savremenom svetu softver se veoma retko kupuje – zbog raznoraznih zakonskih začkoljica, softverske firme zapravo ustupaju pravo na korišćenje programa korisniku, zadržavajući vlasništvo nad njima. To praktično znači da ste softver dobili na nekom mediju ili ga preuzeli sa internet servera, ali je vlasnik softvera i dalje Microsoft, Adobe, Autodesk ili neka druga firma koja vam za uplaćeni iznos ustupa pravo da dobijeni softver koristite.
Licenca se može kupiti na neodređeno vreme, što znači da „zauvek“ možete da koristite softver – ova varijanta najviše odgovara našoj predstavi o „kupovini softvera“. Druga mogućnost je da licencu iznajmite na, recimo, tri godine, posle čega se ona mora obnoviti ako želite da i dalje koristite taj softver. Takođe, u zavisnosti od modela kupovine i pravila koje postavlja proizvođač softvera licenca može (ali ne mora) biti prenosiva sa računara na računar ili sa jednog korisnika na drugog.
U Microsoft‑ovoj terminologiji, kupovina trajnih licenci obično se obavlja kroz OEM, FPP i Open Licence programe, dok se licence ograničenog trajanja iznajmljuju kroz razne Open Value programe. Odluka o izboru jednog od ovih metoda licenciranja je ključna za optimalnu kalkulaciju cena, pa ćemo svaki od njih detaljno opisati na sledećim stranicama.
|
